Is zuivel wel of niet gezond? (blog 1)
Hoe zit dat nu met zuivel van de koe?
Steeds meer lees en hoor je dat zuivel van de koe niet goed voor je is. Er wordt volop over gesproken gediscussieerd en onderzoek naar gedaan. Hoe zit het nu en wat zijn de laatste bevindingen. Wat blijkt het is allemaal niet zo zwart, wit. Of zuivel van de koe wel of niet goed voor jou is hangt van veel factoren af. Welke factoren dit zijn lees je in de komende 3 blogs. Dit is de eerste, hierna volgen de blog “Weet jij wat a2melk is?” en “Wat zijn goede alternatieven voor koemelkproducten”.
Hollandse cultuur
Koeien en het consumeren van zuivel van de koe zit in onze cultuur. Nederland bestaat voor een groot deel uit grasland. Zoals een cursist en boer tegen mij zei: ” Gras kunnen we als mens niet eten, maar de koe zet het voor ons om in zuivel en dat kunnen we wel eten/drinken”. Zuivel was dan ook lange tijd een belangrijke , betaalbare en toegankelijke bron voor calcium, eiwitten en vitamine B2. In onze eetcultuur komen we deze voedingsstoffen makkelijk tekort. Kinderen hebben calcium en eiwitten nodig voor een gezonde groei en ontwikkeling. Vandaar dat melk in onze jeugd actief aanbevolen werd. De wereld is veranderd. Gemiddeld hebben we meer te besteden en voedingsmiddelen uit verre landen liggen binnen hand bereik en zelfs gras wordt eetbaar gemaakt. Toch is onze eetcultuur nog niet veel veranderd. Misschien is zuivel nog steeds een belangrijk bron om in onze benodigde voedingsstoffen te voorzien?
Na- en voordelen van zuivel
Melk is dus een goede bron van calcium, eiwitten en vitamine B2. Om calcium goed op te nemen heeft je lichaam vitamine C en magnesium nodig. Dat betekent dat als je de calcium uit de melk goed wil opnemen het aan te raden is het te combineren met fruit of groente waar vitamine C in zit en het liefst ook nog wat extra magnesium. Melk bevat namelijk wel wat magnesium, maar niet helemaal in de ideale verhouding van 2:1. Met een sinaasappel en een sneetje brood bij je melk los je dat wel op en heb je een echt Hollands ontbijt.
Zuivelindustrie is veranderd
De zuivelindustrie is in de loop der jaren veranderd. Om aan de vraag te voldoen en zuivel goedkoop te houden zijn methoden ontwikkeld om een koe meer melk te laten produceren. Dit heeft tot gevolg dat bij de reguliere melkveehouderij:
- gebruik gemaakt kan zijn van hormonen
- koeien soms sneller stress hormonen aanmaken,
- de koeien als voeding krachtvoer krijgen voor meer melk
- aan de voeding antibiotica is toegevoegd om ziekten te voorkomen.
Hierdoor kun je schadelijke stoffen binnen krijgen via de melk en/of zuivelproducten van deze koeien. Natuurlijk is dit binnen de wettelijke normen en grenzen. Voor mij is dit toch een reden om te kiezen voor biologische zuivel.
Lactose- en koemelkallergie
In melk zit lactose. Volwassenen kunnen lactose minder goed afbreken en de suikers zijn ook minder nodig. Dit kan voor mensen met een lactose intolerantie klachten geven.
Rauwe melk bevat melkzuurbacteriën, die helpen de melk te verteren. De lactose in rauwe melk is onverhit en daarmee een langzame, complexe suiker. In gepasteuriseerde melk verandert de lactose in beta-lactose, een snelle suiker. Rauwe melk mag niet zondermeer verkocht worden, omdat er ook ziekmakende bacteriën in kunnen zitten.
Overgevoelige reacties op melk hebben niet altijd te maken met de lactose, maar met het eiwit caseïne in melk. Koemelk bevat doorgaans het eiwit caseïne A1type. Dit type eiwit zou bij koemelkallergie de allergische reactie veroorzaken. Caseïne in rauwe melk is ongebroken, intact en de melkzuurbacteriën helpen dit eiwit te verteren, maar in gepasteuriseerde melk is deze gebroken, beschadigd. Vaak kan iemand, die gevoelig is voor koemelk wel zure producten, zoals yoghurt, kefir en karnemelk eten of drinken. Door de voorvertering (fermentatie) in deze producten bevatten ze weinig caseïne.
Over het eiwit caseïne vertel ik in de volgende blog “Weet jij wat a2melk is” meer.
Biologische zuivel
Bij biologische zuivel is de koe meer buiten geweest, heeft meer beweging en krijgt natuurlijkere en meer gevarieerde voeding. De melk is hierdoor ook rijker aan voedingsstoffen, bevat meer onverzadigde vetten en minder schadelijke stoffen.
Zelf eet en drink ik zuivel van de biologische boerderij Veld en Beek uit gemeente Renkum. De blaarkoppen staan op de Veluwe, hebben alle ruimte, zijn gehoornd, eten biologisch, verschillende soorten gras en kruiden, dus heel gevarieerd.
Veld en Beek maakt zelf haar zuivelproducten. De zuivel wordt op een lagere temperatuur gepasteuriseerd. De eiwitten blijven intact. Ik ben gevoelig voor gewone koemelk, maar kan deze biologische koemelk goed verdragen. Toch kies ik door het verleden zoveel mogelijk voor zure producten en geniet het meest van de biologische karnemelk, yoghurt, kefir, roomboter en soms slagroom van Veld en Beek.
Zuivel nog steeds gezond mits…..
Zuivel van de koe is naar mijn inzicht nog steeds een goede leverancier van calcium, vitamine B2 en eiwitten mits het op een zo natuurlijk mogelijke wijze is verkregen en bij voorkeur van een oudere koeien ras zoals de Guernsey en Jersey koeien en de blaarkoppen. Wel combineer ik zuivel met fruit en granen, zodat calcium beter opgenomen kan worden. Bij ons thuis nemen we ook vaak geitenproducten, die makkelijker verteerbaar zijn en caseïne Type A2 bevatten.
Wat is type A2melk en waarom dat mijn voorkeur heeft lees je in de volgende blog over zuivel “Weet jij wat A2melk is?“.
Dit zijn mijn bevindingen tot nu toe over zuivel. Vond je het interessant wil je het dan delen?
Weet je meer over dit onderwerp of ben je het niet eens met de inhoud laat het dan weten. Graag ga ik met je in gesprek om van elkaar te leren.